Podział majątku małżeńskiego może być skomplikowany, zwłaszcza gdy w skład wspólnoty majątkowej wchodzi przedsiębiorstwo jednego z małżonków. W Polsce, jeśli małżonkowie nie zawarli intercyzy, obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, co oznacza, że majątek zgromadzony podczas trwania małżeństwa (w tym również przedsiębiorstwo) wchodzi do wspólnej masy majątkowej i podlega podziałowi po rozwodzie.
1. Przedsiębiorstwo jako część majątku wspólnego
Jeśli przedsiębiorstwo zostało założone po zawarciu małżeństwa i funkcjonuje w ramach wspólnoty majątkowej, jest ono traktowane jako składnik majątku wspólnego. To oznacza, że w przypadku rozwodu będzie podlegało podziałowi. Istotne jednak jest to, jak dokładnie ocenić jego wartość, ponieważ firma może mieć różne formy – jednoosobową działalność gospodarczą, spółkę cywilną czy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
2. Wyjątki od wspólności majątkowej
Nie każde przedsiębiorstwo jest automatycznie majątkiem wspólnym. Przedsiębiorstwo założone przed ślubem pozostaje częścią majątku osobistego, co oznacza, że nie podlega podziałowi po rozwodzie. Również dochody z majątku osobistego, np. z przedsiębiorstwa, które istniało przed zawarciem małżeństwa, należą do majątku wspólnego, chyba że strony ustaliły inaczej.
3. Sposoby podziału przedsiębiorstwa
Podział przedsiębiorstwa jest skomplikowany z uwagi na potrzebę zachowania ciągłości działalności gospodarczej oraz wartość majątku firmy. Można to rozwiązać na kilka sposobów:
- Podział fizyczny przedsiębiorstwa: Jest to opcja rzadka, ale możliwa, jeśli firma posiada składniki majątkowe, które można rozdzielić (np. nieruchomości, sprzęt, pojazdy).
- Przekazanie przedsiębiorstwa jednemu z małżonków: Jeden z małżonków może zatrzymać przedsiębiorstwo w zamian za spłatę drugiego małżonka. Spłata opiera się na wycenie przedsiębiorstwa, a jej wartość zależy od aktywów, dochodów i perspektyw na przyszłość.
- Sprzedaż przedsiębiorstwa: Obie strony mogą zgodzić się na sprzedaż firmy, a następnie podzielić uzyskane środki.
4. Wycena przedsiębiorstwa
Kluczowym elementem podziału jest ustalenie wartości przedsiębiorstwa, co zwykle wymaga zaangażowania biegłego. Pod uwagę brane są m.in. dochody firmy, jej majątek, zobowiązania oraz perspektywy rozwoju. Wartość rynkowa firmy może znacząco wpłynąć na wysokość ewentualnych spłat między małżonkami.
5. Działalność jednego z małżonków a udział drugiego
W praktyce często zdarza się, że jedno z małżonków prowadzi firmę, a drugie nie uczestniczy aktywnie w jej działalności. Mimo to, zgodnie z przepisami, majątek i zyski z firmy mogą być traktowane jako wspólne. W niektórych przypadkach, szczególnie gdy firma była prowadzona głównie przez jednego z małżonków, sąd może przychylić się do rozwiązania, w którym przedsiębiorstwo pozostaje w rękach jednego małżonka, ale z obowiązkiem spłaty drugiego.
6. Umowa majątkowa małżeńska (intercyza)
Aby uniknąć skomplikowanego podziału przedsiębiorstwa w razie rozwodu, małżonkowie mogą zawrzeć intercyzę, która wyłączy przedsiębiorstwo spod wspólnoty majątkowej. Dzięki temu firma zostanie w całości w rękach tego z małżonków, który ją założył, a majątek osobisty pozostanie nietknięty podczas podziału.
Podsumowanie
Podział majątku małżeńskiego, w skład którego wchodzi przedsiębiorstwo, jest procesem wymagającym starannej analizy prawnej i finansowej. Wycena przedsiębiorstwa, sposób jego podziału oraz ewentualne spłaty są kluczowymi aspektami, które mogą znacząco wpłynąć na przebieg postępowania rozwodowego. Warto rozważyć mediacje lub negocjacje, aby uniknąć długotrwałych procesów sądowych, które mogą zaszkodzić zarówno przedsiębiorstwu, jak i relacjom między byłymi małżonkami. Nasza Kancelaria posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę w zakresie prowadzenia spraw i doradztwa w zakresie podziału przedsiębiorstwa po rozwodzie. Zapraszamy do kontaktu.
Potrzebujesz pomocy prawnej >> skontaktuj się z naszą Kancelarią